Wie krijgt het huis?

Op 2 juni 2022 wees de rechtbank Den Haag vonnis in een procedure over de verdeling van een gemeenschappelijke woning van twee voormalige partners (ECLI:NL:RBDHA:2022:5354).

De feiten

Sinds 2009 zijn de man en vrouw samen eigenaar van een appartement. Op de woning rust een hypotheek waarvoor zij ook beiden hoofdelijk aansprakelijk zijn. In 2015 verliet de man de woning. Bij zijn vertrek uit de woning ondertekende de man een volmacht, waarin hij kortgezegd de woning aan de vrouw laat, met daarin de volgende passage:

“Ondergetekende verklaart terzake van de verdeling en levering niets meer van zijn deelgenote te vorderen te hebben en volledige kwijting te verlenen, zonder enig voorbehoud, zijnde met name eventueel gemelde vordering wegens overbedeling volledig voldaan;”

De woning is destijds echter niet aan de vrouw geleverd. Wel heeft de vrouw sinds 2015 de woning gebruikt. Zij woonde daar zelf enige tijd. Ook verhuurde zij de woning enige tijd. De man en de vrouw zijn nog altijd gezamenlijk eigenaar van het appartement. De vrouw vordert nu dat de woning alsnog aan haar wordt toebedeeld.

De man stelt een tegenvordering in, waarbij hij vordert dat de woning aan hem wordt toebedeeld.

Verdeling van een gemeenschappelijke zaak

Het uitgangspunt van de wet is dat niemand kan worden gedwongen om in een ‘onverdeeldheid’ te blijven. Dat wil zeggen dat als iemand vraagt om een gezamenlijk goed te verdelen, de rechter dit ook zal moeten doen (ECLI:NL:RBMNE:2019:1444).

De volmacht

Allereerst beoordeelt de rechtbank of de man (nog altijd) gebonden is aan de door hem ondertekende volmacht.

De man en de vrouw twisten over de oorsprong van de volmacht. De vrouw stelt dat de man de woning niet wilde op het moment dat hij vertrok. Hij zou met de volmacht zijn gekomen. De man stelt daarentegen dat de vrouw de volmacht heeft laten opstellen. Hij zou die op haar verzoek hebben ondertekend zonder dat hij wist wat dat inhield.

De rechtbank oordeelt dat de man en de vrouw destijds in ieder geval geen wilsovereenstemming hebben bereikt over de wijze van verdeling van de woning. Daarom oordeelt de rechtbank dat de man destijds geen afstand heeft gedaan van zijn rechten op de woning of de waarde daarvan. Het appartement wordt niet aan de vrouw toegewezen op grond van die volmacht. Haar vordering wordt afgewezen.

De verdeling

Hoe moet de woning dan wel worden verdeeld? Zowel de man als de vrouw hebben aangegeven dat zij het appartement kunnen en willen overnemen.

Bij de verdeling van een gemeenschappelijke zaak heeft de rechter grote vrijheid. Deze volgt uit de wet en de jurisprudentie. (ECLI:NL:PHR:2007:AZ1492):

“2.5 (…) Voor zover de deelgenoten over een verdeling niet tot overeenstemming kunnen komen, gelast op vordering van de meest gerede partij de rechter de wijze van verdeling of stelt hij zelf de verdeling vast, rekening houdende naar billijkheid zowel met de belangen van partijen als met het algemeen belang (art. 3:185 lid 1 BW; zie ook art. 677 – 680 Rv).”

De rechtbank laat de persoonlijke omstandigheden van beide partijen de doorslag geven. De man en zijn huidige partner, met hun kind, beschikken niet over alternatieve woonruimte. Hun huurovereenkomst is beëindigd. De vrouw beschikt over meerdere woningen. Daarom wordt de man (als eerste) in de gelegenheid gesteld om de woning over te nemen tegen de actuele waarde. Om die waarde vast te stellen, zal de woning moeten worden getaxeerd. Lukt het de man niet, dan zal de vrouw alsnog in de gelegenheid worden gesteld om de woning over te nemen tegen de getaxeerde waarde.

Conclusie

De man ondertekende in 2015 een volmacht, waarmee hij instemde met toebedeling van de woning aan de vrouw. Die volmacht kan echter niet (alsnog) worden gebruikt om de woning aan de vrouw te leveren. In plaats daarvan zijn de persoonlijke omstandigheden van de partijen van doorslaggevend belang.

Als u ook vragen heeft over de verdeling van een gemeenschappelijke woning of een andere onroerende zaak, neem dan contact op met Peter Gijsbertsen (gijsbertsen@tomlow-advocaten.nl).