Ingebrekestelling in de bouwpraktijk

Hoofdaannemer vs onderaannemer

Bij bouwprojecten kiest de opdrachtgever er vaak voor om te contracteren met één hoofdaannemer die op zijn beurt met verschillende onderaannemers werkt. Voor de opdrachtgever heeft dit een groot voordeel. Hij heeft één contractspartij die hij aan kan spreken op het nakomen van de verplichtingen uit de overeenkomst. De hoofdaannemer is verantwoordelijk voor het coördineren van de werkzaamheden van de verschillende onderaannemers. Als één van de onderaannemers een steek laat vallen dan kan het hele bouwproces daardoor ernstig vertragen.

Fraanje/Alukon

Zo’n situatie deed zich voor tussen hoofdaannemer Fraanje en onderaannemer Alukon. Alukon gebruikte een ander profiel voor een nieuwe wand in een zwembad dan het bestek voorschreef. Fraanje stuurde daarop een ingebrekestelling in twee stappen. 1. laat binnen vijf dagen weten of je de profielen wilt vervangen en 2. Zorg dat binnen drie weken de profielen zijn vervangen.

Alukon verschafte Fraanje niet de gevraagde duidelijkheid, waarop Fraanje de onder aannemingsovereenkomst ontbond. Deze ontbinding werd het onderwerp van een lange procedure (tot aan de Hoge Raad en terug). Mocht Fraanje deze overeenkomst ontbinden of verkeerde Alukon (nog) niet in verzuim ten tijde van de ontbindingsverklaring?

De Hoge Raad

In zijn arrest (ECLI:NL:HR:2019:1581) overwoog de Hoge Raad dat verzuim ook kan intreden als een schuldenaar niet toereikend reageert op een verzoek om zich binnen een redelijke termijn uit te laten of zij bereid is om gebreken te herstellen.

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden

De procedure is vervolgens terug verwezen naar het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Het gerechtshof oordeelde op 31 augustus 2021 (ECLI:NL:GHARL:2021:8272) dat de “getrapte ingebrekestelling” tussen deze partijen tot het intreden van verzuim leidde. Het gerechtshof overweegt dat in de praktijk behoefte bestaat aan een dergelijke getrapte ingebrekestelling om de hoofdaannemer in staat te stellen om zijn coördinerende rol goed te vervullen. De hoofdaannemer moet ruim van te voren weten of een onderaannemer van plan is om geconstateerde gebreken te verhelpen. De hoofdaannemer is zo in staat om de nodige maatregelen te nemen om de gebreken tijdig te (laten) verhelpen en zo verdere vertraging en schade te voorkomen. Zodoende is de hoofdaannemer ook in staat om te voorkomen dat hij jegens zijn opdrachtgever aansprakelijk wordt voor door de opdrachtgever geleden schade.

Alukon

Het gerechtshof overweegt dat van Alukon in ieder geval verwacht had mogen worden dat zij zich binnen de vijf dagen termijn duidelijk zou hebben uitgelaten. Vijf dagen, zo oordeelde het gerechtshof, is niet onredelijk kort. Alukon had voldoende gelegenheid om de gevraagde duidelijkheid te verschaffen. Dat heeft zij echter nagelaten. Fraanje hoefde dus niet af te wachten tot ook de tweede (drie weken) termijn was verstreken. Alukon verkeerde na vijf dagen (al) in verzuim, waarop Fraanje de overeenkomst mocht ontbinden. Alukon is daarom gehouden om de schade aan Fraanje te vergoeden. Hoe hoog die schade is vormt het onderwerp van het vervolg van deze procedure.

Conclusie

Voordat een aannemingsovereenkomst kan worden ontbonden zal eerst sprake moeten zijn van verzuim. Onder omstandigheden kan dat verzuim intreden als de schuldenaar niet of niet toereikend reageert op een redelijk verzoek om duidelijkheid te verschaffen over het herstel van gebreken.

Het arrest van het gerechtshof is een stevig fundament onder de “getrapte ingebrekestelling” die in de praktijk al wel werd gebruikt.

Als je hierover vragen hebt, dan mag je me altijd bellen op 030-2521802 of een e-mail sturen naar gijsbertsen@tomlow-advocaten.nl